14 กุมภาพันธ์ 2563… “ขอขอบคุณเอไอเอสที่เข้าใจคนทำงานสาธารณสุขปฐมภูมิ ผลิตเครื่องมือแอปฯ อสม.ออนไลน์ให้ใช้อย่างมืออาชีพ ช่วยทำให้งานสาธารณสุขไทยก้าวไกล” เจ้าหน้าที่รพ.สต.และอสม.แสดงความรู้สึกบนเวที หลังใช้งานจริง พร้อมรับรางวัลจากการประกวดในครั้งนี้ หวังจะให้แอปฯ อสม.ออนไลน์เป็น “พื้นฐาน” ในการทำงานรพ.สต.และอสม. ทั่วประเทศในอนาคตอันใกล้
บริษัท แอดวานซ์ อินโฟร์ เซอร์วิส จำกัด (มหาชน) หรือเอไอเอส ในฐานะผู้นำนวัตกรรมทางเทคโนโลยี และเป็น Digital Life Service มุ่งเป้าหมายนำศักยภาพทางด้านเครือข่ายโทรศัพท์เคลื่อนที่ที่มีอยู่ครอบคลุมในพื้นที่ต่าง ๆ ทั่วประเทศ โดยภายใต้การดำเนินงาน Digital for Thai ตั้งแต่ปี 2559 เห็นถึงปัญหาการสื่อสารอสม.กับรพ.สต. และผู้ป่วยในพื้นที่ที่อาจจะมีการตกหล่น ไม่ครบถ้วน รวมถึง มีความล่าช้าในการแจ้งเตือนข้อมูลการระบาดของโรคต่าง ๆ เนื่องจากใช้เวลาในการเดินทางค่อนข้างไกล และมีลักษณะการกระจายข่าวแบบ 1 ต่อ 1 บอกต่อ ๆ กัน
แอปฯ อสม.ออนไลน์จึงเกิดมาแก้ปัญหาเดิม ตอบโจทย์การทำงานด้วยการใช้งานง่าย ๆ มีความสะดวก รวดเร็ว ประหยัดเวลา ประหยัดค่าใช้จ่าย มีความรวดเร็ว แม่นยำ ข้อมูลถูกต้อง อสม.มีทักษะดิจิทัลเพิ่มขึ้น ช่วยดูแลผู้ป่วยอย่างใกล้ชิดด้วยข้อมูลที่ถูกต้อง หากสงสัยก็ปรึกษาเจ้าหน้าที่ รพ.สต.ทันที ที่บ้านของผู้ป่วยเลย
ด้วยเวลาไม่ถึง 5 ปีดีนัก แอปฯ อสม.ออนไลน์ก็ได้รับความนิยมจากผู้เกี่ยวข้องโดยตรงมากขึ้น อสม.พร้อมเรียนรู้ทักษะต่าง ๆ ที่มีอยู่ในแอปฯ รวมถึงเรื่องราวใหม่ ๆ ที่เกี่ยวเนื่องกับสุขภาพโดยตรงไม่ว่าจะเป็นเรื่องโรคระบาดลูกน้ำยุงลาย หรืออันตรายจากสารเคมีฯลฯ
“อสม. ถือว่าเป็นจิตอาสาที่เสียสละอย่างมากในการทำงานสาธารณสุข สามารถทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น บางท่านเป็นผู้สูงอายุ ไม่ต้องกลัวเทคโนโลยี สามารถใช้แอปฯอสม.ออนไลน์ได้ง่าย ๆ ลดค่าใช้จ่ายต่าง ๆ แบบเดิมได้ การประกวดแอปฯ อสม.ออนไลน์วันนี้ เราทำขึ้นเพื่อเป็นการขอบคุณพี่น้องชาวอสม.จริงๆ ที่เสียสละเรื่องการสาธารณสุขสำหรับคนไทย”
สมชัย เลิศสุทธิวงค์ ประธานเจ้าหน้าที่บริหาร บริษัท แอดวานซ์ อินโฟร์ เซอร์วิส จำกัด (มหาชน) หรือเอไอเอส กล่าวต่อเนื่องว่า การเรียนรู้และการมีทักษะด้านดิจิทัลในวันนี้ จะเป็นจุดเริ่มต้นของก้าวต่อไปที่สดใสสำหรับการเดินไปข้างหน้าท่ามกลางความเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยีดิจิทัล
วีรวัฒน์ เกียรติพงษ์ถาวร หัวหน้าคณะผู้บริหารด้านธุรกิจสัมพันธ์ และองค์กร บริษัท แอดวานซ์ อินโฟร์ เซอร์วิส จำกัด (มหาชน) หรือเอไอเอส กล่าวถึงภาพรวมของโครงการประกวดการใช้งาน แอปแอสม.ออนไลน์ปีที่ 3 ว่า
“การประกวดปีนี้ก้าวหน้ามากขึ้น พัฒนาการใช้งานอย่างมีคุณภาพ จำนวนคนส่งเข้ามาแข่งขันเพิ่มมากขึ้นหลายเท่าตัว แสดงให้เห็นว่า อสม.เข้าใจแอปฯ อสม.ออนไลน์อย่างถ่องแท้ และใช้ได้คล่องมาก เห็นได้ชัดว่าคนที่เคยได้รับรางวัลจะเก่งขึ้นเรื่อยๆ และมีแนวโน้มรับรางวัลต่อ จึงมีรางวัลดาวรุ่งสำหรับผู้ใช้รายใหม่ ๆ เป็นกำลังใจ เชื่อว่าปีต่อไปจะมากกว่านี้ โดยการประกวดเริ่มปี 2561 จำนวนอสม.ออนไลน์ มีประมาณ 50,000 คนปี 2562 เพิ่มเป็น 100,000 คน ปี 2563 ซึ่งจะประกาศผลปี 2564 จำนวนคนมากขึ้นแน่นอน”
ในปีนี้มีหน่วยบริการสุขภาพและชมรมอาสาสมัครสาธารณสุข ที่ได้รับรางวัลรวม 123 แห่ง แบ่งออกเป็นรางวัลดีเด่นระดับประเทศ 10 แห่ง รางวัลดีเด่นระดับจังหวัด 82 แห่ง และรางวัลดาวรุ่ง จำนวน 31 แห่ง จากทั้งหมดที่สมัครเข้าร่วมประกวดกว่า 600 แห่ง
ผู้อำนวยการ รพ.สต.ที่เข้าร่วมประกวดรางวัลแอปฯ อสม.ออนไลน์ ปีที่ 3 ได้แสดงมุมมองการใช้แอปฯ อสม.ออนไลน์ ที่มีความสะดวก สบายสำหรับคนทำงาน และบางแห่งก็ขยายการใช้ด้านสาธารณสุข ไปเป็นความช่วยเหลือชุมชนในเรื่องอื่น ๆ ซึ่งอาจจะกล่าวได้ว่า “แอปฯ อสม.ออนไลน์เป็นพื้นฐานการใช้เทคโนโลยีให้กับชาวอสม. ก็คงไม่ผิดนัก
ทีมชนะระดับประเทศของการประกาศผล อสม.ออนไลน์ ปีที่ 3
สมจิตร บุญยง ผู้อำนวยการ รพ.สต.กุดบง จ.หนองคาย รัชนี หนูเพชร ผู้อำนวยการ รพ.สต.บางทอง จ.พังงา ละออ เพชรดำ ผู้อำนวยการ รพ.สต.บ้านทองหลาง จ.พังงา สุรีรัตน์ ฉิมเพ็ชร์ ผู้อำนวยการ รพ.สต.บ้านโป่งพรหม จ.กาญจนบุรี และเจริญ คำนวล รพ.รพ.สต.บ้านปากคลอง อ.ควนขนุน จ. พัทลุง เป็นตัวแทนที่เล่าถึงการใช้งานแอปฯ อสม.ออนไลน์ ในช่วงเริ่มต้นที่ใช้งานจนถึงปัจจุบันเป็นผู้รับรางวัลในการประกวดเป็นที่เรียบร้อย
การใช้งานแอปฯ อสม.ออนไลน์ เยี่ยมคุณแม่หลังคลอด
สิ่งที่เหมือนกันที่นับเป็นพื้นฐานคือ การเปลี่ยนแปลงจากรูปแบบเดิม อสม.เขาจะเยี่ยมผู้ป่วยทุกสัปดาห์ จากเดิมต้องเขียนบนกระดาษ แต่เมื่อใช้แอปฯ อสม.ออนไลน์ ทุกคนอย่างทำในแอปฯ พิมพ์รายละเอียดเยี่ยมใครที่ไหน แล้วส่งรูป เข้าในแอปฯ แล้วรพ.สต.ก็เปิดดูได้เลย ในกรณีที่เกิดเหตุผู้ป่วยติดเตียงรายแรกที่อสม.ยังไม่เคยเจอ เขาต้องรายงานรายละเอียด เป็นใคร อาการแทรกซ้อนมีไหม ถ่ายรูป และแจ้งพิกัดว่าอยู่ตรงไหน เพื่อส่งให้เจ้าหน้าที่รพ.สต. เตรียมวางแผนที่จะไปเยี่ยมคนป่วยต่อ ซึ่งแอดมินอยู่ที่รพ.สต.ก็เปิดดูได้ตลอดเวลา
กรณีคุณแม่ตั้งครรภ์ หรือหลังคลอด ก็สามารถพูดคุยเข้ามาผ่านช่องทางสนทนาว่า ให้นมแล้วเป็นอย่างไร อสม. ก็จะตอบมา และให้คำแนะนำผู้ป่วยได้ หรือถ้าอสม.ไม่เข้าใจ เขาก็จะถ่ายรูปมาให้ทางรพ.สต.ดูได้ หรือถ้าเป็นเคสหนัก ๆ ที่ อสม.ส่งมา เจ้าหน้าที่รพ.สต.ที่เป็นพยาบาลจะเข้าไปเยี่ยมเลย ซึ่งรวดเร็วมาก
อสม.ออนไลน์ เยี่ยมผู้ป่วยในพื้นที่ พร้อมรายงานผ่านแอปฯอสม.ออนไลน์แบบเรียลไทม์
“ประหยัดเวลาและค่าใช้จ่าย ข้อมูล ภาพต่าง ๆ ไม่หายเก็บอยู่ในระบบ เรียกดูย้อนหลังได้ทั้งหมด และอสม.สามารถเช็คอินได้เลย ซึ่งเราจะรู้ว่าคนไข้อยู่ตรงไหนสำหรับรายใหม่ ส่วนรายเก่าเราก็สามารถวางแผนได้อย่างต่อเนื่องในการเตรียมการรักษาเป็นขั้นตอนตรงตามเวลา ซึ่งอสม.จะเป็นคนกลางที่เชื่อมคนป่วย และเจ้าหน้าที่รพ.สต. คนไข้ก็รู้สึกมีคุณภาพชีวิตที่ดี เชื่อมั่นในอสม. เราใช้แอปฯ มา 3 ปี มีความเชี่ยวชาญแล้ว อสม.รู้วิธีการใช้ทุกห้องในแอปฯ เราเองก็มีการกำหนดเรื่องรายงานต่าง ๆ รายงานลูกน้ำยุงลาย รายงานเหตุการณ์ ส่วนห้องสนทนาเราต้องมาพูดคุยอย่างน้อยวันละ 1 ครั้ง ส่วนไหนเป็นเคสที่ไปเยี่ยมบ้าน ดูแล หรือสำรวจลูกน้ำยุงลาย หรือมีกิจกรรม ก็ส่งมาที่ห้องนี้ ซึ่งการถ่ายรูปเวลาไปเยี่ยม หรือเซลฟี่คนป่วยชอบ เพราะรู้สึกว่าอสม.และรพ.สต.มีความใกล้ชิดดูแล ซึ่งถ้าเป็นไปได้ก็อยากให้แอปฯอสม.ออนไลน์เป็นพื้นฐานในการทำงาน ต้องใช้ทุกแห่ง”
แม้กระทั่งการรายงานเรื่องสารเคมี เพิ่งเริ่มใช้ 2-3 เดือนที่ผ่านมา เป็นรายงานใหม่ แต่อสม.ทักษะการรายงานอยู่แล้ว มีความรู้เรื่องสารเคมี การใช้ห้องดังกล่าวรายงานเรื่องนี้จึงไม่ใช่เรื่องยาก อสม.เข้าไปอ่านและตอบคำถาม รพ.สต.ได้เลยว่า มีการใช้หรือไม่มีการใช้
ดร.สาธิต ปิตุเตชะ รมช.กระทรวงสาธารณสุข พร้อม ผู้บริหารเอไอเอส สมชัย และวีรวัฒน์ ร่วมชมบูธ รพ.สต. บริเวณงานประกาศผล
นอกจากนี้ แอปฯอสม.ออนไลน์ ยังช่วยทำหน้าที่อื่นๆ ไปในตัว กรณี รพ.สต.บ้านโป่งพรหม กาญจบุรี สุรัตน์ เล่าว่า ในพื้นที่ที่รับผิดชอบมีคนท้องร่วงมาก แต่ยังหาสาเหตุแน่ชัดไม่ได้ ในขณะที่อสม.ก็ทำหน้าที่รายงานเรื่องลูกน้ำยุงลาย และแจ้งในห้องสนทนาถึงการพบลักษณะน้ำดื่มไม่ถูกสุขลักษะ มีตระกอน ไม่มีการบำบัด มีการตรวจสอบพิกัดดังกล่าวผ่านแอปฯ ก็ตรงกับพื้นที่ที่คนท้องร่วงมาก ซึ่งพื้นที่แห่งนี้ขาดแคลนน้ำ และชุมชนใช้น้ำบริภคจากบ่อดิน ซึ่งเป็นวิถีที่ปฏิบัติมานานมากกว่า 30 ปี โดยจากรุ่นสู่รุ่นก็เชื่อว่า “ใช้ได้ไม่มีอะไร” แต่ในยุคปัจจุบันที่มีการใช้สารเคมีทางการเกษตรมากขึ้น จะปนอยู่ในดินและน้ำสามารถซุมผ่านแหล่งน้ำได้ จึงให้ อสม.เป็นผู้แนะนำในเรื่องการใช้น้ำให้ถูกต้อง มีการกรอง หรือต้มน้ำให้สะอาดก่อนใช้บริโภค
กรณีของ รพ.สต.บ้านปากคลอง อ.ควนขนุน จ.พัทลุง นำแอปฯ อสม.ออนไลน์ใช้ไม่เกิน 4 เดือนในปี 2560 เจริญก็ใช้แอปฯ ในการสื่อสารรับมือกับน้ำท่วมที่เกิดในพื้นที่ มีการตั้งกลุ่มเฝ้าระวังน้ำท่วม ซึ่งแม้ในช่วงแรกชุมชนไม่เชื่อนักว่าจะเกิดน้ำท่วม เพราะไม่เคยเกิดมาก่อน แต่ด้วยการสื่อสารที่รวดเร็วผ่านอสม.ที่ใช้แอปฯ อย่างเชี่ยวชาญ 20 คน ทำให้ชาวบ้านในพื้นที่เคลื่อนย้ายผู้ป่วยทั้งที่ติดเตียง และผู้ป่วยทั่วไป ขึ้นไปอยู่ในที่สูงครบถ้วน จนกระทั่งถึงห้าทุ่ม น้ำก็ทะลักเข้าชุมชน ในแบบที่คนพื้นที่ไม่เคยพบมาก่อน !
วีรวัฒน์ ขยายความต่อเนื่อง แอปฯ อสม.ออนไลน์ถูกออกแบบมาตามความต้องการผู้ใช้งาน ทำให้ฟังก์ชั่นต่างๆ ตอบโจทย์การทำงานสาธารณสุขชุมชนได้อย่างแท้จริง และยังเป็นคู่มือการทำงานสนับสนุนข้อมูลพื้นที่ให้แก่หน่วยงานที่ทำงานการจัดการให้แก่หน่วยงานระดับสูงขึ้นไป ทั้งสาธารณสุขอำเภอ จังหวัด และหน่วยงานสาธารณสุข เพื่อนำไปใช้วางแผนการดำเนินการในเชิงนโยบายและยุทธศาสตร์ เช่น ข้อมูลรายงานประจำเดือน อสม. ข้อมูลรายงานเหตุ ข้อมูลการสำรวจลูกน้ำยุงลาย ข้อมูลการสำรวจสารเคมีในครัวเรือน
ดร.สาธิต ปิตุเตชะ รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงสาธารณสุข ในฐานะประธาน ในงานมอบรางวัลโครงการประกวดการใช้งานแอปฯ อสม.ออนไลน์ ปีที่ 3 กล่าวว่า กระทรวงสาธารณสุขมีนโยบายพัฒนาศักยภาพ อสม.ให้เป็น อสม.หมอประจำบ้าน การมีแอปฯ อสม.ออนไลน์ ช่วยทำให้ อสม. สามารถเข้าถึงองค์ความรู้ด้านสุขภาพที่ถูกต้อง เชื่อถือได้ และเหมาะสมกับบริบทในชุมชน ช่วยให้การทำงานระหว่าง อสม. และเจ้าหน้าที่สาธารณสุขในหน่วยบริการสุขภาพเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น
“กระทรวงสาธารณสุข พร้อมที่จะสนับสนุนและทำงานร่วมกับภาคเอกชนและภาคีเครือข่ายต่างๆ เพื่อใช้ประโยชน์จากเทคโนโลยีดิจิทัลในการสร้างเสริมและดูแลสุขภาพของประชาชน ช่วยลดภาระงานของเจ้าหน้าที่และสร้างระบบสุขภาพที่ยั่งยืน เพื่อพัฒนาระบบการดูแลสุขภาพคนไทยให้เข้มแข็ง เพื่อให้คนไทยมีสุขภาพดีกันถ้วนหน้า”
เมื่อ “อสม.ทุกคนคือเครือข่าย” ที่จะร่วมกันนำดิจิทัลไปสร้างเสริมงานสาธารณสุขไทย และดูแลพี่น้องประชาชนคนไทยให้มีสุขภาพที่ดี โดยเอไอเอสจะพัฒนาแอปพลิเคชัน อสม.ออนไลน์ ให้เป็นแพลตฟอร์มสาธารณสุขอย่างแท้จริง
